Maandag het eerste uur. De docent Duits
legde via het Digibord de naamvallen nog maar weer eens uit. Ik zat achterin de
klas. Ik keek eens om mij heen. Voor mij speelde iemand stiekem met zijn smartphone.
Iedereen had zich weer gekleed naar de nieuwste modetrends. Het lokaal zag er
prima uit. Prachtig meubilair. Dit was het moment dat ik pas echt besefte hoe
goed wij het toch hebben. Van 23 tot 29 september verbleef ik in Livno, in
Bosnië. Daar heb ik een week lang, met 24 klasgenoten, twee basisscholen
opgeknapt. Dat was hard nodig. Het was een week om nooit meer te vergeten. Een
ervaring voor het leven.
Na de lange reis van
maandag begon dinsdagochtend onze eerste werkdag. De groep werd opgedeeld in twee groepen. Vijftien mensen gingen de hele week naar een wat grotere
basisschool in Guber. Een groep van tien mensen, waaronder ik, kreeg als doel
een wat kleinere basisschool in het kleine dorpje Golenjevo te gaan opknappen
deze week. Naar elke school vertrokken verschillende auto’s met leerlingen,
goed te herkennen aan de blauwe gesponsorde overalls. Een mooi gezicht. Ik reed
elke dag mee met Marian, een meester (met twee rechter handen) van een andere
school die ons de hele week zou gaan helpen. Die rit was de eerste kennismaking
met de Bosnische manier van autorijden. Marian reed negentig waar je
veertig mag, had überhaupt geen nummerplaten op zijn auto en, niet
onbelangrijk, hij deed niet aan gordels. Dit heb ik mijn moeder overigens pas
toen ik terugkwam verteld… We kwamen in Golenjevo aan en via een vrij hobbelig
zandweggetje kwamen we bij de school. We gingen aan de slag. 3 lokalen en één
lerarenkamer opknappen, dat was het plan. Plamuren, schilderen, lamineren, plintjes legen, deuren verven, meubilair plaatsen en de boel versieren. We hebben het allemaal zelf bekostigd. Meer dan €12.000,- hadden we met elkaar opgehaald. De Bosnische kinderen waren superblij om ons te zien. Het was dankbaar werk.
De school had een hele lieve
oude mevrouw als conciërge. Elke keer dat je langs haar liep kreeg je weer een
aai over je schouders, prachtig.
Hard doorwerken.
Soms millimeterwerk (meten is weten), soms zwaar werk, maar soms ook gewoon
hartstikke leuk. De lokalen versieren, de namen op de deuren schrijven en ga zo
maar door. De Bosniërs zijn nogal erg van het rustig aan doen, vaak pauze
houden, maar wij hielden zelf goed de vaart erin. Woensdag was ook weer een
lange werkdag. Toen ik aan het eind van de middag terugreed naar onze
slaapplaats met Marian vertelde hij mij een emotioneel verhaal. Net als veel
Bosnische mensen werkte zijn vader vroeger in München, want daar kon er meer
geld verdient worden. Hij had zijn vader in zijn jeugd heel weinig gezien. Nu
verdient hij zelf €300,- per maand. Met een vrouw en twee kinderen. Maar hij
was trots op zijn kinderen. Hij hield van ze. Hij moest even slikken. Hij
herpakte zich echter snel en even later zag hij twee Bosnische meisjes op de
straat staan en vroeg hij al met glimmend ogen: “something for you?”. ’s Avonds
aten we met 25 Bosnische leeftijdgenoten in de plaatselijke pizzeria. Het was
erg leuk om met hun praten.
Op donderdag maakten we een tour door de omgeving.
We bezochten een school om gymspullen af te leveren en speelden met de kinderen.
We genoten. Het was moeilijk om afscheid te nemen. We bezochten het museum en
de ‘grot’ van de vroegere Joegoeslavische president Tito en aten bij een
prachtige waterval overheerlijke verse vis. We reden die dag veel kilometers
door het Bosnische land. We zagen veel bordjes waarop gewaarschuwd werd voor
mijnen. Veel huizen met kogelgaten, veel armoede, maar wel indrukwekkende hoge
bergen en vlaktes. Vrijdag werkten we hard door. Het schoot flink op. We
speelden met de kinderen. Zij zongen liedjes voor ons, en wij op onze beurt
voor hen. We kregen tekeningen van ze, als bedankje. Zaterdag maakten we het
karwei af. Misschien wel het mooiste moment van de week. We richtten de lokalen
in, maakten ze schoon, legden op elke tafel iets om mee te spelen en een
stapeltje schoolspullen. De kinderen waren super blij, en wij ook. De andere
groep kwam langs. We sloten de week af in de tuin van de school, met de
welbekende Bosnische hapjes, die we de hele week voorgeschoteld kregen. Gemaakt
door de ouders, als dank. Zij genoten, als wij er van genoten. ’s Avonds trad
in Livno de Kroatische Andrè Hazes op. Het was tijd om weer naar huis te gaan.
Het was een week hard
werken, maar ook een week met veel grappen en grollen. Een week die ik nooit
meer zal vergeten. Of ik terug zou willen, werd mij gevraagd? Ja. Er is nog
zoveel meer te doen.
Ik wil eindigen met een
mail die we zondagavond kregen van de man achter dit project, Aart de Ruiter,
de voorzitter van Stichting Liaison. “Jullie
hebben iets tot stand gebracht dat voor heel veel partijen onmogelijk was.
Jullie inzet heeft tastbare resultaten opgeleverd in een land waar hoop ver te
zoeken is. De ouders in Guber en Golinjevo verder aan de slag gaan met
structureel onderhoud vanuit een gemeenschappelijk belang. Jullie prestaties
inspireren hen om het door jullie zo professioneel aangereikte stokje over te
nemen. Zo zie je maar hoe eenvoudig het is om verandering en inspiratie waar
dan ook ter wereld in gang te zetten. Koester deze herinnering en warm je eraan
als dat nodig is.”
Ik wil mijn sponsors bedanken
voor hun bijdrage. U kunt mij altijd nog mailen.
fedde@vanderherberg.nl Ik schreef een paar maanden geleden :
“Mensen en kinderen in Bosnië hebben door de oorlog geen vertrouwen meer in
vreemde mensen. Ze zijn op zoek naar hoop en vertrouwen voor in de toekomst.
Dat vind ik inspirerend. Mij lijkt het mooi om voor die mensen wat te
betekenen.”
